“Ik zat gevangen omdat ik voor vrijheid strijd”

Veel mensen vinden vrijheid belangrijk. En er zijn mensen die vrijheid voor iedereen zó belangrijk vinden dat ze er hun eigen vrijheid voor opgeven. Zoals Ozlem Yildirim (45) uit Turkije, die nu bij het Vrijheidsmuseum werkt.

Ozlem was pas 14 jaar toen ze een boek las over de atoombom op Hiroshima. “Dat boek heeft mijn leven veranderd. Ik moest ervan huilen, ik was zo geraakt door de ellende. Wat doen mensen elkaar toch aan door oorlog te voeren? Vrijheid en democratie zijn zo belangrijk, daar wilde ik me voor inzetten.”

Kritisch journalist
Al op de middelbare school werd ze politiek actief. Hoewel Turkije tijdens de Tweede Wereldoorlog grotendeels neutraal was, verdiepte Ozlem zich in wat er in die jaren wereldwijd is gebeurd. Ze las boeken en keek films. “Het is niet voor te stellen hoeveel er is stukgemaakt en hoeveel mensen er zijn overleden. Door het fascisme.” Daarnaast zag ze ook de tekortkomingen in haar eigen land. “In die tijd had Turkije nog wel wat kenmerken van een democratie, maar vrijheid van meningsuiting was er bijvoorbeeld niet.” Dat besloot ze als journalist bij een socialistische krant aan de kaak te stellen, wat haar duur kwam te staan. Als jonge vrouw van net 18 jaar werd ze opgepakt en ernstig mishandeld door de politie. “Niet omdat ik crimineel was, drugs gebruikte of een bank had overvallen. Maar omdat ik vrijheid wil voor alle mensen.”

Politiek activist
Twee jaar zat ze in de gevangenis. Het brak haar niet. Ze bleef politiek activist, antifascist en ze ging werken voor een mensenrechtenorganisatie. Het maakte dat ze jarenlang achterom moest kijken en regelmatig werd opgepakt. In 2004 werd de dochter van Ozlem en haar partner geboren. Ze noemden haar Azalea. “Dit was de eerste plant die weer begon te groeien, nadat alles was verwoest in Hiroshima. Heel symbolisch dus, het staat voor kracht en vrijheid.” Ozlem werd lid van de Solidarity Network Association en deed vrijwilligerswerk voor haar vrienden die gehandicapt waren geraakt in hun strijd voor vrijheid. Zo zorgde ze onder meer voor eten en onderdak. Later werd ze directeur van die vereniging. Ze werd echter niet met rust gelaten, het regime werd steeds harder voor mensen die kritisch zijn. In 2019 besloot ze te vluchten, naar Nederland. “Ik moest vluchten, omdat mijn land wordt geregeerd door een dictator. Ik heb in Turkije gestudeerd, gewerkt en belasting betaald. Ik had mooi werk. Maar ik had geen vrijheid.” Na een verblijf in meerdere azc’s kreeg ze een verblijfsvergunning. Sinds kort woont Ozlem in Millingen aan de Rijn. Haar dochter is nog niet zo lang geleden ook naar Nederland gekomen. Ze is daar heel blij mee. “Hier voel ik me wel vrij. Ik kan zeggen wat ik denk of wat ik voel en ik hoef niet langer achterom te kijken.”

>> Ozlem kreeg een baan aangeboden als vrijwilliger bij het Vrijheidsmuseum. “Ik wist eerst niet wat voor soort museum het was. Maar toen ik hier voor het eerst binnenkwam wist ik: dit past precies bij mij. Het Vrijheidsmuseum heeft een zeer belangrijke missie. Het is zo belangrijk dat we de Tweede Wereldoorlog en het belang van vrijheid en democratie niet vergeten. Daar sta ik ook voor. Het voelt alsof ik bij mijn familie ben.”