75 jaar vriendschap Albany-Nijmegen

Help Nijmegen!” Een advertentie roept in 1947 inwoners van de Amerikaanse stad Albany op goederen in te zamelen voor de wederopbouw van Nijmegen. 75 jaar later herdenkt de stichting Friendship Albany Nijmegen (FAN) deze gebeurtenis. Met een open oog voor de wereld van nu, dus met een ruim aandeel van jongeren.

75 jaar vriendschap tussen Albany en Nijmegen

Nijmegen is in juli 1947 landelijk nieuws. Op een zomerse dag, ruim twee jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, arriveert aan de Waalkade een enorme hoeveelheid hulpgoederen. 300 ton aan kleding, schoenen, bouwmaterialen en vele andere Amerikaanse producten, aangevoerd door ‘het schip van de hoop.’ Ze zijn zorgvuldig bijeengebracht door de bevolking van Albany, de hoofdstad van de Amerikaanse staat New York.

De aankomst van de goederen kreeg veel aandacht in het Polygoonjournaal in de bioscopen. ”Dit was het begin van de wederopbouw van Nijmegen”, karakteriseert Anja Adriaans van Stichting FAN. FAN staat voor Friendship Albany Nijmegen. De stichting viert op 18 september het 75-jarig bestaan van die vriendschap ”In de harten van de mensen kwam weer hoop. Een schip met enorme kratten vol kleding, ingeblikt voedsel, medicijnen en steigers, was helemaal over de oceaan uit Amerika gekomen.”

De inzameling kwam voort uit een grootse actie in Albany. De Amerikaanse stad hield een heuse Nijmegen-week, waarin bewoners werd gevraagd om hulp voor het verwoeste Nijmegen. Gangmaker was generaal James M. Gavin, afkomstig uit New York, die met de 82e Airborne Division nauw betrokken was bij de bevrijding van Nijmegen tijdens operatie Market Garden.

”Die mannen hadden in Nijmegen veel leed gezien én meegemaakt”, vervolgt Adriaans. Achthonderd Amerikaanse militairen sneuvelden in en rond de stad. ”Bij de eerste herdenking van de bevrijding van Nijmegen, in september 1945, zagen zij met eigen ogen de grote verwoestingen. Toen besloten zij: wij gaan hulp zoeken in Amerika. We moeten de stad helpen. Die komt er anders niet bovenop.”

Om de Amerikaanse bevolking warm te maken voor donaties, maakte een Amerikaanse reporter in het stadhuis van Nijmegen een serie radio-uitzendingen. Fragmenten daarvan komen op de jubileumviering van stichting FAN in de Stevenskerk op 18 september voorbij.

“Deze reporter sprak met Nijmeegse winkeliers en scholieren over hun ervaringen en noden en zond dat rechtstreeks uit naar Albany. Het is te veel en te mooi materiaal om bij het jubileum alles in één keer te laten horen, maar één of twee uitzendingen geven al een prachtig tijdsbeeld. We zijn hard op zoek naar mensen die willen helpen bij het opsporen van de destijds geïnterviewde Nijmegenaren of hun familie.”

Daarnaast toont FAN in de Stevenskerk een korte film, waarin de verbinding met de actualiteit wordt gelegd. Hierin geven Nijmeegse scholieren die in 2019 op uitwisseling naar Albany gingen, hun visie op internationale solidariteit. Zoals de Amerikaanse bevolking die 75 jaar geleden toonde met Nijmegen.
”Er zijn mooie parallellen te trekken met de situatie van nu; met de oorlog in Oekraïne en met bijvoorbeeld de Syriërs of Afghanen die hun land zijn ontvlucht. Iedereen kan wat doen, het hoeft niet allemaal groots te zijn. Dát is de boodschap van deze scholieren. Je kunt geld en spullen geven en dat is beide waardevol. Maar een kaartje, een gesprek of alleen al laten merken dat je iemand wil kennen, kan een groot verschil maken in het leven van de ander.”

Net als de mensen uit Albany in 1947, met hun ‘schip van de hoop’. “Dat heeft voor mensen uit beide steden geleid tot 75 jaar lange vriendschappen. Zoiets moois kan daaruit voorkomen.”

De jubileumviering van stichting FAN in de Stevenskerk in Nijmegen begint op 18 september om 15.00 uur en wordt omlijst met zang- en muziekoptredens van studenten. Vertegenwoordigers van beide zustersteden én van de 82e Airborne Division zullen spreken. Aanmelden verplicht via info@stichtingfan.nl.