Van 29 april tot 21 mei is op de Canadese Oorlogsbegraafplaats in Groesbeek het fotoproject The Faces of Groesbeek te zien. Dit is mogelijk gemaakt door Faces to Graves. De verhalen van de gesneuvelde soldaten zijn te lezen in het digitaal monument op 

De stichting Faces to Graves geeft elke soldaat die begraven ligt op de Canadese begraafplaats in Groesbeek letterlijk en figuurlijk een gezicht. Het verhaal van ieder van hen wordt door vrijwilligers uitgezocht en opgeschreven. De Canadese families voelen zich erg betrokken.



Stapels met brieven, foto’s en persoonlijke anekdotes heeft Alice van Bekkum uit Milsbeek de afgelopen jaren mogen ontvangen. Ze bladert door de mappen, vol emotionele verhalen en herinneringen aan de jonge mannen uit Canada die hier naartoe kwamen om voor ons te vechten. “Het zijn aangrijpende geschiedenissen, niet voor te stellen soms. De jongste soldaat die hier ligt is zestien jaar”, zucht Alice. “Zestien! Hij heeft vast over zijn leeftijd gelogen toen hij hierheen kwam.”



Alice komt uit westNederland, maar woont al meer dan dertig jaar in Milsbeek. “Hier kun je niet om de oorlog heen, je ziet overal herdenkingstekens. Wij zijn zeer geïnteresseerd in de geschiedenis, daarom besloten we eerder al gastgezin te worden voor veteranen, die hierheen kwamen tijdens de herdenkingen.” Zo kwam ze in contact met een aantal Canadese veteranen. “Daarnaast vond ik op de begraafplaats waar mijn ouders liggen, in Gorinchem, het graf van één Canadese soldaat. Hoe kwam hij daar terecht? Het intrigeerde mij en ik besloot het uit te zoeken. Hij was bij Driel overleden en door de rivier tientallen kilometers meegenomen. Hij bleek uit dezelfde plaats te komen als een van de veteranen die bij ons was geweest.” “It had to be”, zoals de Canadezen graag zeggen. Het wekte haar interesse in de geschiedenis nog meer en ze besloot met een aantal anderen in 2015 de stichting Faces to Graves op te richten. Hun missie: elke soldaat die op de Canadese begraafplaats ligt letterlijk en fi guurlijk een gezicht geven, door het noteren van hun verhaal. “Voor mijn gevoel was het tien voor twaalf. We wilden de verhalen zo compleet en persoonlijk mogelijk maken, maar daarvoor zijn we ook afhankelijk van nabestaanden die de verhalen nog kennen.” De stichting kon gebruikmaken van de militaire archieven en de sneeuwbal begon te rollen. Er kwamen steeds meer Canadese familieleden in beeld die wilden vertellen over hun overleden vader, broer of oom. Meerdere vrijwilligers en een aantal schoolklassen schrijven de verhalen. “De puzzel compleet maken en met respect opschrijven, is heel mooi om te doen.”



Er komen regelmatig familieleden vanuit Canada naar de begraafplaats. Alice: “Zij waarderen ons werk. De betrokkenheid blijft groot. Het is erg emotioneel om de familie bij een graf te zien staan na al die jaren.” In het kader van 75 jaar vrijheid had Faces to Graves een fotoproject voorbereid. Dat kon toen niet doorgaan vanwege de coronacrisis. Sindsdien zijn er veel meer militairen in beeld gebracht, er zijn al meer dan 700 levensverhalen geschreven. In totaal liggen er 2619 soldaten op de begraafplaats in Groesbeek. “Als je het levensverhaal van iemand hoort, dan komt zo’n geschiedenis nog meer binnen. En dat is belangrijk, want we mogen hen niet vergeten.”



Foto: Alice van Bekkum met portret van een gevallene op de Canadese oorlogsbegraafplaats in Groesbeek.

Bij elke gesneuvelde soldaat hoort een verhaal

Rikie van der Sanden is 16 jaar en woont met haar ouders Theo en Christien aan de Broekstraat in Nederasselt, waar pa een smidse heeft. Van half oktober 1944 tot februari 1945 zijn er geallieerde militairen ingekwartierd. Ze slapen op zolder. Er ontstaat een goede band met de familie. Ze gaan samen op de foto, de soldaten schrijven gedichtjes en wensen in het poëziealbum van Rikie. Haar dochter Dorien bracht het onlangs onder de aandacht van Faces to Graves. Een prachtig tijdsdocument.

Van de soldaten die bij de familie Van der Sanden zijn ingekwartierd, zal er één sneuvelen: trooper Eldred Kennedy komt op 28 februari 1945 om in de buurt van Kalkar en ligt begraven in Groesbeek. De familie bezoekt zijn graf regelmatig, Rikie nog in 2011, zij is dan 83 jaar oud.

Haar dochter Dorien wil daarna meer weten over Eldred Kennedy. Zo komt ze terecht bij Faces to Graves. Deze stichting streeft ernaar om de gevallenen op de Canadese begraafplaats in Groesbeek een gezicht te geven: met portretten, foto’s en levensverhalen. Faces to Graves kan haar aanvankelijk geen foto van Kennedy bieden, wel een levensbeschrijving (zie kader). In dat contact komt ook het poëziealbum van Rikie van der Sanden boven tafel. Begin maart j.l. komt vanuit Canada zelfs een krantenknipsel met zijn foto.

Dorien geeft in een brief de herinneringen van haar moeder Rikie door: “De militairen kwamen uit Canada, maar ook Engeland. Zij hebben ontroerende gedichten geschreven in het poëziealbum van mijn moeder, met kleine tekeningen erbij. Ze waren enorm dankbaar voor hun verblijf in Nederasselt bij mijn grootouders. Noemden mijn oma ‘Ma’m.’ Speelden gitaar en zongen liedjes rond de kachel en probeerden een beetje Nederlands te praten. Tegen de tijd dat ze naar het front moesten waren ze stil. Ze hadden het daar moeilijk mee. Deze soldaten zijn door de persoonlijke verhalen en foto’s heel dichtbij gekomen. De jongens met wie Eldred optrok heetten Jack en Dennis, Gus etc. Na de oorlog zijn meerdere soldaten teruggekomen om afscheid te nemen. Enkelen waren gewond geraakt.”

Faces tot Graves krijgt nog elk jaar honderden brieven, foto’s en andere documenten die te maken hebben met de Canadese militairen die in het NederlandsDuitse grensgebied gevallen zijn in het voorjaar van 1945. Zie ook: 

Ik wens jullie geluk en vreugde

Faces to Graves beschikt over een enorme collectie foto’s en levensverhalen van de Canadese soldaten die begraven liggen in Groesbeek. Tijdens het foto-evenement 

 krijgen bijna 1700 graven een gezicht.

Neem als voorbeeld dat van Antonio Barbaro, een Canadees van Italiaanse afkomst, die op 15 februari 1945 verdronk in de Maas bij Mook, 22 jaar oud.

Faces to Graves heeft niet alleen foto’s van de militairen in uniform, maar ook huiselijke kiekjes die de stichting van nabestaanden ontving.

Zo zien we ‘Tony’, zoals Antonio liefkozend genoemd werd, op een motor, met zijn ouders, met een hond, trompet spelend met zijn maat Joe Adamo.

Dankzij Faces to Graves weten we dat Tony op 19 juli 1923 geboren werd als jongste in een gezin van zeven begraafjongens en een meisje. De Barbarobroers vonden het prachtig hun moeder te vermaken met verkleedpartijen en grappen. Iedereen was gek op de benjamin van het gezin. Tony studeerde aan de Ottawa Technical High School en blonk daar uit in basketbal, voetbal en ijshockey. Hij was zeer artistiek, sportief en muzikaal, geliefd bij zijn vrienden en populair bij de meisjes met zijn prachtig krullend haar.

Na zijn studie ging hij op 3 augustus 1942 in dienst bij het Canadese leger. Hij werd ingedeeld bij de genie. Op 7 juli 1944 werd hij met de genietroepen overgebracht naar Normandië om puin te ruimen op de wegen in Caen. In september 1944 was hij betrokken bij de evacuatie van de in het nauw gedreven Britse militairen in Oosterbeek over de Rijn.

Op 15 februari 1944 was Barbaro met twee andere genisten aan het werk bij de baileybrug in Mook. Door de sterke stroming sloeg het vaartuig lek tegen een pijler. Korporaal Barbaro gaf de twee zwemvesten in de boot aan zijn maten en zei dat hij zou proberen zich zonder te redden. Helaas kon hij het gevecht met het hoge, wilde water niet aan en verdronk. Bij de pijler van de bailey brug bij Mook werd op 18 september 2014 een monument voor hem opgericht.

Zie het digitaal monument op 

 voor meer portretten en levensverhalen van de gevallenen die op de Canadese begraafplaats in Groesbeek begraven liggen.

FACES TO GRAVES

Verdieping

Bij elke gesneuvelde soldaat hoort een verhaal

Ik wens jullie geluk en vreugde

Antonio Barbaro, geliefde Italiaanse Canadees