Waalcrossing

20 september 1944. Om de Waalbrug te kunnen veroveren, steken Amerikaanse soldaten in 26 gammele canvasboten de Waal over. Hierbij komen 48 soldaten om het leven, maar de opzet slaagt. Vrijwilligers van Pontoon ’40-45 beelden de riskante ‘Waalcrossing’ opnieuw uit. Vanaf het fietspad op De Oversteek kunt u dit spektakelstuk goed volgen.

Waalcrossing als ultiem eerbetoon

Pas op, spektakel op de Waal op 18 september. Die dag steken leden van re-enactmentgroep Pontoon ’40-’45 in M2-aanvalsboten de rivier bij Nijmegen over. Precies op de plek waar 26 boten vol Amerikaanse soldaten dat op 20 september 1944 deden. De Waalcrossing, 78 jaar geleden op klaarlichte dag uitgevoerd, was onderdeel van operatie Market Garden.

”De oversteek, waarbij 48 soldaten het leven lieten, is cruciaal geweest voor de bevrijding van Nijmegen”, weet Dennis Kiekebos, voorzitter van Pontoon ’40-’45. ”Veel mensen kennen het verhaal en de Nijmeegse brug De Oversteek verwijst hiernaar. Maar hoe het er bij zo’n Waalcrossing nu echt toeging, is voor veel mensen maar moeilijk te beseffen. Daarom spelen wij die na.”

Re-enactment is het uitbeelden van historische gebeurtenissen, meestal op de plaats waar deze oorspronkelijk plaatsvonden, door deelnemers in de kostuums of uniformen van die tijd.

”Mensen die bot ‘oorlogje spelen’ zeggen, doen me een beetje pijn. Het is 'levende geschiedenis', iets wat we neerzetten ter nagedachtenis aan de veteranen. Het is een levensbepalende gebeurtenis geweest, voor ons en voor hen. Zoveel jongens zijn nooit meer thuisgekomen, hebben nooit een toekomst gehad.”

De Amerikaanse M2-aanvalsboten zijn niet de exemplaren waarin de jonge soldaten in 1944 de Waal op werden gestuurd. ”Om in de woorden van een veteraan te spreken, ‘dat ging in gammele canvasboten’ toen. We hebben er recent een nagebouwd. Die is vaarbaar te maken, maar het zou niet mijn advies zijn daarin de Waal op te gaan. Maar destijds moesten ze.”
Terwijl de meesten niet eens konden zwemmen. ”Die jongens waren doodsbenauwd voor dat water. En er waren niet genoeg peddels, dus met een schep of geweerkolf zijn sommigen gaan peddelen. Te bizar voor woorden.”

De complete herdenking op de ochtend van 18 september duurt zo’n anderhalf uur. Voor de Waalcrossing zelf krijgt de re-enactmentgroep maar weinig tijd: Rijkswaterstaat geeft om 10.00 uur een gat van acht minuten waarin geen scheepvaart passeert.