Vrijheid in het taalcafé

Bibliotheek Gelderland Zuid organiseert taalcafés in vrijwel al haar vestigingen en sommige wijkcentra. Hier komen mensen samen die Nederlands willen leren spreken. Betrokken vrijwilligers leiden de bijeenkomsten. Tijdens het programma over Vrijheid krijgen bezoekers en vrijwilligers de mogelijkheid om een stadswandeling door Nijmegen te maken. Hierbij staan de razzia’s centraal.

‘Je veilig voelen, dat is vrijheid’

Bij het taalcafé in Beuningen gaan nieuwkomers en vrijwilligers met elkaar in gesprek om de Nederlandse taal beter te leren spreken. In een ongedwongen sfeer, ontmoeting is hier minstens zo belangrijk als Nederlands leren. Onlangs stond het thema ‘vrijheid’ op het programma. Een onderwerp dat veel oproept.

Je vrij voelen, onafhankelijk zijn of je opgesloten voelen. Het zijn begrippen met grote betekenis, zeker voor mensen die gevlucht zijn uit hun land vanwege oorlog of politieke overtuiging. Zij weten maar al te goed hoe het is om je niet vrij te kunnen voelen en niet vrij te zijn. Maar het is nog wat anders om hierover te praten in een taal die je (nog) niet beheerst.

Je opgesloten voelen, wat is dat eigenlijk? Eén van de vrijwilligers legt uit: “Je kunt opgesloten zijn in de gevangenis, in de cel. Maar je kunt je ook opgesloten voelen in jezelf. Omdat je niet vrij bent of omdat je je ongelukkig voelt.”

De mensen om hem heen knikken instemmend. “Opsluiten, opgesloten”, oefent één van hen hardop. Bashir was journalist in Syrië, voordat hij naar Nederland vluchtte. Hij schudt zijn hoofd als hij het thema van deze week hoort. Over vrijheid en onvrijheid kan hij zó veel vertellen. Maar het lukt hem niet om zich te uiten in deze nieuwe taal.

“Dat is voor veel mensen lastig”, zegt begeleider Mariette Uijen. “In taalcafés wordt niet over politiek of oorlog gesproken. Dat is voor veel mensen te pijnlijk.”

Vrijheid in Nederland

Maar er wordt wél gepraat over wat vrijheid voor de nieuwkomers betekent nu ze in Nederland zijn. Bijna zonder uitzondering voelen ze zich hier vrij, blijkt uit het gesprek. Het wordt in kleine groepjes bij een kopje koffie gevoerd in de Beuningse bibliotheek. Op kleine kaartjes staan concrete vragen als vertrekpunt voor het gesprek. “Wanneer voel jij je vrij?”
De Koerdische jonge moeder Merwe kan dat wel uitleggen. Zij moest met haar man en dochters vluchten uit Turkije, nadat haar man daar was opgepakt. “Je veilig voelen, dat is voor mij vrijheid”, zegt zij. Merwe voelt zich in Nederland vrij in bijna alles. Kinderen die naar school kunnen, een huis dat je gezellig kunt maken. Natuurlijk zijn er regels, en behandel je de ander met respect. “Word jij hier met respect behandeld?”, wil vrijwilliger Els Peters graag weten van Merwe. Merwe knikt instemmend. Ze heeft alleen maar positieve ervaringen.

Bashir voelt zich het meest vrij als hij een flink eind kan gaan wandelen. Anderen noemen uitgaan, dansen en lekker eten. Of groenten verbouwen in de moestuin. Want ja, over eten en koken wordt altijd graag gesproken in het taalcafé. Ook dat is vrijheid!